نظارت و کنترل در مديريت اسلامي

تحقيق نظارت و کنترل در مديريت اسلامي
 متشکل از 10صفحه ، در قالب word  قابل ويرايش و اماده پرينت

بخشی از محتوا ::
نظارت و کنترل يکي از اجزاي اصلي مديريت محسوب مي گردد، بطوريکه بدون توجه به اين جزء ، ساير اجزاء  مديريت ، مثل برنامه ريزي ، سازماندهي و هدايت نيز ناقص بوده و تضميني براي انجام درست آنها وجود ندارد. در حقيقت زماني که يک برنامه تهيه شد و براي اجراي آن سازماندهي بعمل آمد و رهبري و هدايت آن مشخص شد ، انتظار اين است که هدفهاي برنامه تحقق پيدا کند و در اجراي برنامه ، اطمينان وجود داشته باشد که روند حرکت دقيقاً بسوي اهداف تعيين شده مي باشد. گاهي ممکن است حتي جزئيات برنامه بصورت دقيق اجرا گردد اما        جهت گيري کلي در اجراي برنامه داراي انحراف بوده و ما را از هدف دور سازد. اطمينان از اينکه اجراي برنامه و هدايت آن درست صورت مي گيرد و در صورت مشاهده انحراف ، اقدام لازم براي تصحيح آن بعمل مي آيد، نيازمند فرآيندي است که آن را نظارت و کنترل مي نامند.

تعريفي که در مورد کنترل و نظارت کرده اند عبارت است از : « ارزيابي تصميم گيري ها و برنامه ها از زمان اجراي آنها و اقدامات لازم براي جلوگيري از انحراف عمليات نسبت به هدفهاي برنامه و تصحيح انحرافات احتمالي بوجود آمده » . و همانطور که در اين تعريف ملاحظه مي گردد ، ارزشيابي جزئي از نظارت و کنترل بحساب مي آيد.

فرآيند کنترل شامل چند مرحله است که عبارتند از :

1- تعيين شاخصها يا معيارها متناسب با هدفهاي برنامه و پيش بيني نتايج برنامه

 - 2تهيه و تدوين اطلاعات مربوط به اقدامات انجام شده

3- مقايسه اطلاعات مدون با معيارها و شاخصها

4-تصميم گيري و اقدام اصلاحي براي رفع نواقص يا تصحيح انحرافها[1]

در اسلام موضوع نظارت و کنترل در همه سطوح مديريت بعنوان يک اصل مورد توجه قرار گرفته است که در اين مقاله ابتدا اهميت آن از نظر اسلام مورد بحث قرار مي گيرد، سپس مراجع نظارت کننده در حکومت و مديريت اسلامي و موضوع نظارت همگاني بيان مي گردد و آنگاه به بحث پيرامون مراحل نظارت و کنترل پرداخته مي شود.

اهميت موضوع از نظر اسلام :

   در اسلام از ارزشيابي ، حسابرسي و ساير اصطلاحاتي که در حقيقت براي بيان نظارت و کنترل مورد استفاده قرار مي گيرد زياد بحث شده است که در زير نمونه هائي از آن ارائه مي گردد :

1- در قرآن کريم در آيات زيادي موضوع نظارت و کنترل همگاني تحت عنوان امر به معروف و نهي از منکر مطرح شده است که در ادامه اين مقاله درباره آن بحث خواهد شد : علاوه بر آن آياتي است که در آنها خداوند نظارت خود و حسابرسي را مطرح مي سازد ، مثل آيه 18 از سوره ق :

ما يلفظ من قول الا لديه رقيب عتيد

سخني جاري نمي شود مگر اينکه رقيب و عتيد ( نام دو فرشته که ثواب و گناه را ثبت مي کنند) مي نويسند

يا آيات 7 و 8 سوره زلزله :

و من يعمل مثقال ذره خيرا يره و من يعمل مثقال ذره شرا يره

پس هر کس ، به اندازه ذره اي کار نيک کرد ، پاداش خواهد ديد و هرکس ، به اندازه ذره اي مرتکب کار زشت شد ، جزا خواهد ديد.